Het grote verschil tussen een zalf en een crème is dat een zalf vettig is. Dat hoeft niet altijd vervelend te zijn, in sommige gevallen is het zelfs interessant om de huid af te schermen.
ik beschrijf hieronder de basisbereidingen voor beide smeersels, die gemakkelijk door iedereen te maken zijn. Het zijn degelijke goed bruikbare bereidingen. Als herborist heb ik over de jaren veel geëxperimenteerd met ingewikkeldere variaties en extra toevoegingen. Vaak leidde dat tot mislukkingen, maar even vaak, al zeg ik het zelf, tot heerlijke creaties. En wie weet verklap ik in toekomstige blogberichten wel af en toe iets meer. De basisbereidingen hieronder leiden alvast hele aangename producten.
MATERIAAL DAT JE NODIG HEBT
Even investeren, maar je hebt het eeuwig, als je niets breekt natuurlijk.
- Eerst en vooral moet je je absoluut een weegschaaltje aanschaffen dat tot op 0,1 g nauwkeurig weegt. Zonder dat is het onmogelijk om een receptuur te volgen. Je moet in staat zijn om bv 2,3 g af te wegen. Een gewone keukenweegschaal kan dat niet. Zo’n nauwkeurige weegschaaltjes vind je in elke electrozaak. Ze zijn zo groot als een handpalm ongeveer.
- Een maatcilinder van 50 of 100 ml. Ik bedoel hiermee echt het type dat in een laboratorium gebruikt wordt. Bestelbaar via internet.
- 2 glazen maatbekers van 250 ml. Dit is eveneens labomateriaal en kan via het internet besteld worden
- Je moet ook een thermometer hebben, die kan je vinden in goede kookwinkels of ook bestellen met de rest van je glaswerk.
- Een glazen roerstaafje (veel beter dan een lepel). Bestelbaar met de rest van het glaswerk via internet.
BASISRECEPTUUR VOOR ZALF
Een zalf is een ideale manier om een medicinale olie (maceraat) die je gemaakt hebt van een plant, vastheid te geven. Op die manier kan je het gemakkelijker aanbrengen op de huid.
ingrediënten
- 30 ml medicinale olie (je zelfbereide maceraat dus van een plant naar keuze)
- 3 g bijenwas. Dit is een stabilisator. Bijenwas is niet vettig en maakt de zalf stevig. Wordt geleverd in pellets of raatvorm. Bestellen bijvoorbeeld bij Herbanova.
- 2 g cetylacohol. Eveneens een stabilisator. Dit is een vaste wasachtige alcohol, die lijkt op menselijk huidvet en geleverd wordt als witte pellets. Bestellen bij bv Herbanova .
- 2-3 druppels etherische olie. Dit is optioneel als je een bepaalde geur wenst voor je zalf (bv lavendel, ylang ylang, roos …), of een extra werking (bv wintergreen voor spierzalf, rode thijm voor een langere houdbaarheid….)
stappen
- weeg de olie , de cetylacohol en de bijenwas nauwkeurig af
- doe alles samen in een glazen maatbeker (hier zou je ook een confituurpotje kunnen nemen, je moet niets afmeten)
- zet de beker in een warm waterbad en verwarm au-bain -marie. Tot alles gesmolten is.
- zet je thermometer in de beker en je zal zien dat de bijenwas volledig smelt bij 64 °C.
- roer constant met het glazen staafje tot de temperatuur 40°C is. Pas dan mag je eventueel etherische olie toevoegen. Bij een hogere temperatuur zou deze onmiddellijk vervluchtigen.
- giet nu de zalf in een potje en laat verder afkoelen
- sluit pas af na volledige afkoeling
BASISRECEPTUUR VOOR CRÈME
Een crème is in vergelijking met zalf niet vettig. De textuur is zacht en cremig.
Voor de bereiding van van zalf heb je 2 glazen maatbekers nodig.
In maatbeker 1: de oliefase
- 28 g olie (je medicinale maceraat)
- 10 g cetylalcohol
- 2 g bijenwas
in maatbeker 2: de waterfase
- 58 g water
- 2 g laurylglycoside. Dit is de emulgator die de oliefase met het water laat mengen, eigenlijk zoals je eierdooier gebruikt om olie en azijn in mayonaise met elkaar te mengen. Je kan het bestellen bij bv Herbanova.
Stappen
Verwarm beide bekers au-bain-marie. Ze mogen samen in dezelfde pot. Verhit tot 60-70 graden. Gebruik je thermometer maar veeg hem goed schoon als je van de ene beker in de andere gaat. Opgelet: laurylglycoside beneden de 35°C is vast.
Wanneer beide bekers op dezelfde temperatuur zijn en alles gesmolten is, haal je de bekers uit het waterbad. Giet nu onder constant roeren met de glazen staaf, met een fijn straaltje de waterfase bij de oliefase. Blijf roeren tot de temperatuur 25°C is. Op dit moment ontstaat een mooie cremige textuur.
Je kan nu nog etherische oliën toevoegen voor de geur of extra werking. Gebruik niet teveel, maximaal 5 druppels is voldoende.
Schep je crème in potjes.
Er zitten geen bewaarmiddelen in deze bereidingen, wat ze uiteindelijk zoveel gezonder maakt. Dit wil echter ook zeggen dat ze niet onbeperkt houdbaar zijn, dus maak geen industriële hoeveelheden! Mijn ervaring is dat ze bij hygiënisch gebruik wel gemakkelijk 6 maanden goed blijven.
Herborista Anversa 