We hebben het hier in eerste instantie over oliemaceraten, waardoor je de vetoplosbare inhoudsstoffen uit de plant kan halen. Er bestaan ook watermaceraten, maar gezien de korte bewaartijd en het geringe toepassingsgebied zullen deze hier voorlopig niet aan bod komen.
Een oliemaceraat ontstaat door plantenmateriaal te laten trekken (macereren) in een plantaardige olie. Bij voorkeur neem je hiervoor gedroogde bladeren, wortels of bloemen. Bij gebruik van verse plantedelen komt er ook een deel water in de olie terecht en zal ze sneller bederven. Ik gebruik zelf bijna altijd gedroogd materiaal.
er zijn 2 methoden om een oliemaceraat te maken. De koude methode is erg geschikt voor bloemen (kamille, goudsbloem, lavendel, Sint-janskruid…..) maakt gebruik van zonnewarmte en duurt 2-3 weken. De warme methode gaat sneller en kan in principe toegepast worden op alle plantedelen.
Werkwijze voor de koude methode
- vul een zuivere glazen bokaal met een schroefdeksel met droog plantenmateriaal en druk goed aan.
- vul de pot met een plantaardige olie (klik hier voor de keuze van de olie), zodat de plantendelen perfect onder staan. Ik leg meestal een schone steen op het kruid om het onder de olie te houden.
- sluit de pot goed af en zet hem 2-3 weken op een warme zonnige vensterbank. Niet langer, tenzij je een bruine of groene glazen pot zou hebben. Direct zonlicht doet de olie namelijk oxideren, wat betekent dat ze ranzig gaat ruiken. 2-3 weken is in de regel wel voldoende lang om ongeveer 10% van de olieoplosbare inhoudsstoffen uit de plant te halen (extraheren)
- filter alles af en bewaar de olie vanaf nu afgeschermd van het zonlicht in een gesteriliseerde bruine glazen fles of een witte fles in een kast.
werkwijze voor de warme methode
- 100 g droog plantenmateriaal
- 5 dl plantaardige olie
Doe olie en kruid samen in een glazen bokaal die je au-bain-marie in water zachtjes opwarmt, gedurende 3 uur. Let op dat het water niet opkookt en vul regelmatig bij. Filter het geheel en bewaar afgeschermd van het zonlicht in een gesteriliseerde bruine glazen fles of een witte fles in een kast.
toepassingen voor het maceraat
- Wanneer het ons te doen is om de geneeskrachtige stoffen aan de plant te onttrekken spreken we van een medicinale olie. Deze olie kan rechtstreeks aangebracht worden (masageolie, huidolie, haarolie…) maar kan ook de basis zijn voor de bereiding van een zalf of een crème. Deze laatsten zijn uiteraard minder vettig en aangenamer in gebruik.
- Een lekkere kruidenolie voor culinair gebruik is ook een maceraat. Een olie voor je keuken maken is niet moeilijk. Vul een pot losjes met kruiden. Je kan vanalles kiezen: thijm, oregano, rozemarijn….maar ook chilipepers en knoflook! Ook hier kies je indien mogelijk weer voor gedroogde kruiden ipv verse om geen water in de olie te krijgen, waardoor je olie sneller bederft en er onsmakelijk gaat uitzien. Gebruik je toch verse kruiden, maak dan geen industriële hoeveelheden klaar, zodat je ze niet te lang moet bewaren (2 maanden lukt echter zeker wel). Laat de kruiden 2 weken macereren en filter het geheel. Wil je sterker smakende olie, herhaal het proces met een nieuwe hoeveelheid kruiden in de reeds gekruide olie. Uiteraard kan je ipv één kruid ook lekkere mengsels maken en je eigen “blend” samenstellen!
Herborista Anversa 